Over Circulariteit

Wat is circulariteit?

Circulariteit is een nieuw economisch model dat zich inzet voor het milieu en zich bewust is van de beperkingen van de planeet:

stelt vragen en her-evalueert menselijke behoeften.
gebruikt zo weinig mogelijk natuurlijke hulpbronnen om in de behoeften van mensen te voorzien.
Hulpbronnen intelligent en verantwoord kiezen, waarbij niet-hernieuwbare hulpbronnen tot een minimum beperkt worden, en de voorkeur gegeven wordt aan het gebruik van gerecycleerde materialen of biomaterialen.
efficiënt beheer van de gebruikte hulpbronnen, door ze zo vaak mogelijk in het systeem te houden en te recirculeren, zodat zo weinig mogelijk afval ontstaat. Idealiter, ook materialen, in “oneindige kringlopen” van hergebruik.
minimaliseert de milieueffecten en bevordert het herstel van de natuur door de regeneratie ervan aan te moedigen.
streeft naar zorg voor en verbetering van de gezondheid en het welzijn van mensen en andere levende wezens, waarbij waarde wordt toegekend aan menselijke activiteiten.

Wij leven op een “eiland”, de planeet aarde zweeft in de ruimte en heeft beperkte hulpbronnen, die snel uitgeput raken om de levensstijl van de mensheid te ondersteunen. De enige bron die van buiten de planeet komt, is zonne-energie. Het stelt planten in staat te groeien en is daarom het cruciale element voor de levering van voedsel en andere biomaterialen, zoals hout of hennep. De rest van de hulpbronnen op onze planeet zijn van minerale oorsprong, en zijn dus niet-hernieuwbaar, althans niet op de menselijke tijdschaal. Er moeten passende maatregelen worden genomen, en wel nu. De oplossing moet gericht zijn op circulariteit, op alle gebieden van het dagelijks leven, en dus ook op het bereiken van een duurzamere woning.

Wat is lineaire economie?

De lineaire economie is de overheersende manier waarop wij ons leven leiden en onze behoeften bevredigen. De materialen en fossiele brandstoffen die wij aan de natuur onttrekken en die voor talrijke doeleinden worden gebruikt, worden weggegooid zodra zij hun doel hebben gediend. Maar al te vaak worden deze materialen te snel als vuilnis, afval of rommel aangemerkt en wordt hun inherente waarde na hun eerste gebruik zelden erkend. Elk stuk materiaal dat we gebruiken (ook onze gebouwen of technologieën bijvoorbeeld) is gemaakt van een reeks niet-hernieuwbare elementen.

Welke problemen brengt het met zich mee?

De effecten van de levenscycli van materialen – vanaf de winning, via de productieketen, het gebruik en de afvalproductie – zijn vaak gevaarlijk en vormen een bedreiging voor het ecosysteem. Het leven op de planeet wordt voor veel soorten, waaronder de mens, steeds moeilijker en zelfs bijna onmogelijk. De niet aflatende winning van materialen en het toenemend gebruik van niet-hernieuwbare hulpbronnen op een eindige planeet is niet mogelijk, en brengt een aantal problemen met zich mee, te beginnen met een klimaat- en biodiversiteitscrisis. Het gebrek aan fosfor, het belangrijkste element voor meststoffen en voedselproductie, zal snel duidelijk worden.

Wat is circulaire economie en waarom is het de oplossing voor milieuproblemen?

Circulaire economie is een model dat ernaar streeft zoveel mogelijk materialen steeds weer terug te winnen met behulp van menselijke vindingrijkheid; het doel is het aantal materialen en elementen dat wij als afval beschouwen tot een minimum te beperken, door ze op verschillende manieren te verminderen, te hergebruiken, te recyclen en tijdens deze processen hernieuwbare energie te gebruiken, bv. oud papier dat wordt gebruikt voor de isolatie van gebouwen. Door soortgelijke nieuwe praktijken toe te passen, hebben wij de mogelijkheid het gebruik van niet-hernieuwbare bronnen te verminderen en een begin te maken met het bevorderen van de mogelijkheid om op lange termijn op de planeet Aarde te overleven, door onze ecologische voetafdruk te verkleinen

Waarom richten we ons op huisvesting en bouw?

Gebouwen zijn verantwoordelijk voor een groot deel van onze milieu-impact: ongeveer de helft van de CO2-uitstoot die we veroorzaken en van het materiaal dat we gebruiken. Tegelijkertijd zijn gebouwen een onmisbaar deel van ons leven, b.v. daken bieden bescherming tegen kou en hitte, zorgen voor veiligheid, maken vrijetijdsbesteding mogelijk en zorgen voor een aangename werkomgeving. Gebouwen en omsloten ruimten hebben een grote invloed op onze gezondheid en ons welzijn. Gebouwen zijn dus één van de cruciale stukjes van de puzzel, die vanuit een circulaire invalshoek moet worden benaderd. Gezien het feit dat een zeer hoog percentage van de menselijke bevolking bijna 90% van de tijd binnenshuis doorbrengt, zijn gebouwen ook één van de gebieden waar mensen de mogelijkheid hebben hun verbruik te verminderen.

Actielijnen

productie, consumptie, afvalbeheer, secundaire grondstoffen en hergebruik van water.

Consumptie en productie hangen met elkaar samen; als we minder van alles consumeren (terugdringen), zullen we ook minder moeten produceren. Wij zijn ons vaak niet bewust van het verschil tussen onze echte behoeften, die vervuld moeten worden om een bevredigend leven mogelijk te maken, en de kunstmatige verlangens die worden gecreëerd door de maatschappij waarin wij leven, omringd door reclame en marketing. Zo moet bijvoorbeeld kritisch worden nagedacht over de waarde van voorwerpen die in onze huizen van hout zijn gemaakt (bijv. kasten, stoelen of eettafels) en over de noodzaak om deze gewoonte regelmatig te veranderen. Bovendien moet men zich bewust zijn van wat er met voorwerpen en materialen gebeurt wanneer zij het einde van hun levenscyclus hebben bereikt (d.w.z. hun aanvankelijke bruikbaarheid, hun doel).

Een grote meerderheid van de hulpbronnen in ons dagelijks leven, met inbegrip van de voorwerpen die deel uitmaken van onze huizen en gebouwen, hebben de mogelijkheid om hun nuttige levensduur aanzienlijk te verlengen door ze te hergebruiken voor andere, minder veeleisende doeleinden of contexten, of door ze uiteindelijk te recycleren om meer basismaterialen of nieuwe voorwerpen te maken. We zijn ons er misschien niet altijd van bewust, maar water heeft ook energie nodig voor zijn toereikendheid en distributie, dus behalve dat het een essentieel levens-ondersteunend element is, vermindert waterbesparing ook energie en heeft het een positief effect op klimaatverandering.

Fasen van circulariteit in huisvesting

In onze huizen, werkplaatsen, enz., waar we ons dagelijks leven leiden en ontwikkelen, kunnen we circulariteit integreren, te beginnen met eenvoudige praktijken, die ons zullen helpen te experimenteren en te begrijpen wat het betekent om de nuttige levensduur van materialen te verlengen. We kunnen beginnen met het gebruik van verschillende bouwmaterialen, of de levensduur van het meubilair in onze huizen – bijvoorbeeld stoelen en keukenfronten – te verlengen, door ze te renoveren en te repareren, bijvoorbeeld met een nieuw laagje verf, in plaats van ze weg te gooien en te vervangen bij het geringste teken van slijtage. Als onze woning aan renovatie toe is, is het mogelijk de circulaire praktijk op soortgelijke wijze op gebouwen over te dragen. Bijvoorbeeld door het onderhoud van elementen zoals ramen, door leveranciers te vragen biomaterialen of gerecycleerde materialen aan te kopen, of door de ontmanteling van gebouwen zorgvuldig te plannen vóór renovatie en heropbouw om zoveel mogelijk bestaande materialen te gebruiken.